کتاب روش های ساخت موج شکن

مقدمه
شاید واژه موج شکن برای مردم تعابیر متفاوتی داشته باشد. در شمال کشور دیوارهای ساحلی دریای خزر را موج شکن می‌نامند. و این بندان جهت است که در این سواحل، تعدد سازه‌موج شکن با توجه به گستردگی ساحل و کثرت جمعیت بسیار اندک است ولی ساکنین سواحل جنوبی ایران به اهمیت این سازه آگاهند و می‌دانند موج شکنها، تداعی کننده ‌حوضچه‌های آرام و قابل استفاده در مواقع تلاطم دریاست، که کشتی‌های باری یا مسافرتی و شناورهای ماهیگیری می‌توانند، در درون حوضچه‌هائی که با موج شکنها احاطه شده‌اند، عملیات بارگیری و یا تخلیه را در کنار اسکله یا سازه پهلوگیر به سهولت انجام دهند. و دیگر اینکه موج شکنها امنگاهی برای شناورها در مواقع طوفان خواهند بود.
طی سال گذشته موج شکنهای توده سنگی، به صورتیکه امروزه طراحی و ساخته می‌شوند، شکل گرفته‌اند. البته شواهد احداث این سازه به گذشته‌های دور باز می‌گردد. شاید اولین مورد ثبت ‌شده، مربوط به شهر گمشده (آتلانتیس) با سابقه‌ای حدود سال قبل ار میلاد مسیح باشد. این موج شکن‌ اکنون زیر دریاست اما بگفته شواهد و قرائن، هنوز هم ظاهر زیبا و حیرت‌انگیزی دارد.
در این کتاب به هیچ‌وجه قصد نداریم به مقوله طراحی موج‌شکنها ائم از زاویه حمله موج، چگونگی محاسبه شیب جوانب و ضخامت لایه‌ها و مواردی از این قبیل بپردازیم. زیرا در این خصوص کتب متعددی توسط اساتید مختلف به رشته تحریر درآمده است. اما بی‌تردید آنچه تاکنون درباره این سازه دریائی مکتوب نشده، روشهای اجرائی ساخت موج شکنهاست. نتایج طراحی موج شکنها، در قالب نقشه‌هائی ترسیم شده که می‌باید اسلوبهای خاصی را در جهت ساخت آن تعقیب نمود. اجرای صحیح عملیات مستلزم چند فاکتور اساسی از جمله ماشین آلات مناسب و متناسب با پروژه، نیروی انسانی کارآمد و جسور، برنامه زمانبندی مدون با توجه به جبهه محدود عملیات و بالاخره تکنیکهای ساخت است. آنچه در این مجموعه از اهمیت برخوردار است، ساخت موج شکن با مصالح سنگی است که شاید اقتصادی ترین انتخاب، در سواحل جنوب و بگونه‌ای شمال کشور است.
اصولاً اجرای موج شکنها به دو قسمت اصلی تقسیم می‌شود. بخش اول اجرا از طریق پیشروی مصالح در آب و سپس تکمیل لایه‌های متشکله این سازه از خشکی یا قسمت پیشروی شده است که اصطلاحاً آنرا اجرا از خشکی نامیده‌آیم. که جزء اساسی‌ترین مطالب این کتاب محسوب می‌شود. و بخش دوم اجرای موج شکن از طریق دریاست. که معمولاً در عمقهای زیاد مطرح شده که می‌تواند با تلفیقی از طریق خشکی ینز توامان باشد. بیاری خداوند جلد دوم این مجموعه با عنوان روشهای ساخت موج شکن از طریق دریا در دست تهیه بود که بچاپ خواهد رسید. همچنین در جلد دوم نحوه استقرار قطعات بتنی جوشن، جایگزین آرمور سنگی گنجانده خواهد شد.
سعی بر آن بوده که در این مجموعه روشهای بسیار متنوع ساخت موج شکن، متناسب با ماشین آلات موجود در کشور، مورد بررسی قرار گیرد. و باز تلاش نموده‌ایم که با حداقل امکانات به حداکثر نتیجه نائل گردیم. و مهمتر از همه اینکه مطالب کاملاً روان و گویا باشد. شاید واژه Keep It Simple یعنی ساده نوشتن الگوئی در نگارش مطالب این کتاب بوده که این سبک سالیانی است در کشورهای پیشرفته، بعنوان یک اصل تلقی شده است و دیگر اینکه احداث موج شکن‌ها توسط پیمانکاران ایرانی، از جمله جوانترین کارهای عمرانی است و جمع‌آوری مجموعه‌ای در مورد ساخت این سازه دریائی، جز جمع بندی تجربیات نیست.
و بالاخره باید گفت: مکتوب نمودن تجربیات با رعایت آیین نگارش و قواعد ادبیات فارسی، بسان انشاء نوشتن آموزش رانندگی، بسیار مشکن می‌نماید. زیرا لازمه آموختن رانندگی تمرین و ممارست است. در ثانی هر آنچه از اصول رانندگی بصورت تئوریک بیان گردد،‌ باز نمی‌توان چگونگی انجام رانندگی برای دو نفر در شرایط مشابه، در یک مسیر و با یک وسیله نقلیه را یکسان شمرده و یا حتی تبیین نمود. بی‌شک عکس‌العملها و نحوه راندن اتومبیل، در دفعات برای یکنفر نیز متقاوت و متمایز از هم خواهد بود. اما از این میان، آنکه متبحرتر، دارای اطلاعات کاملتر، اتومبیل مطلوبتر یا در مسیر مناسب دارای علائم کافی باشد، با احتمال سلامت بیشتر به مقصد خواهد رسید. اگر چه این کتاب شما را با روشهای ساخت موج شکن آشنا ساخته و بمانند علائم و تابلوهای راهنمائی، هادی شما در این مسیر خواهد بود. اما شاید پسندیده نباشد اگر بخواهید، مطالب آنرا عیناً به پروژه خود تعمیم دهید.
با این تفاسیر امیدواریم کاستی‌ها و نواقص اجتناب ناپذیر ایین نگارش این کتاب، با بذل اهتمام خوانندگان گرامی نادیده انگاشته شود.
باشد وظیفه انسانی و قدمی هر چند اندک در راه آبادانی کشورمان، تا شاید این جسارت، مشوق افرادی چون مهندس علیرضا احمدیان بحرینی باشد تا مطالب جامعتری ارائه نمایند با قدردانی از ایشان و با سپاس از مهندس احمد احمدی شاد بخاطر راهنمائی در تکمیل فصل مصالح سنگی، همچنین با تقدیر و تشکر از همکاران گرانقدر شرکت خمش خصوصاً مدیر عامل محترم این شرکت، جناب آقای مهندس تبریزی بخاطر حمایت بیدریغشان در چاپ این مجموعه.
کرامت نصیری راد
فهرست مطالب
فصل اول ماشین‌آلات 1
1.1 جرثقیل بوم خشک یا چرخهای زنجیری (شنی) 2
2.1 زاویه قائم و نحوه مدرج کردن آن بروی بوم جرثقیل 2
3.1 تعریف زاویه قائم یا زاویه بوم جرثقیل و روابط مثلثاتی آن 6
4.1 زاویة افق جرثقیل 8
1.1.4 طرز ساخت و نصب نقالة افق به دو روش قابل انجام است 8
2.1.4 نصب پیکان افق بروی جرثقیل 10
5.1 میر دریائی 11
1.1.5 روش ساخت میر دریائی 11
2.1.5 توضیحات لازم در استفاده از میردریائی 12
6.1 گراپ Grab 12
7.1 بیل مکانیکی Excavator 13
فصل دوم مصالح سنگی 17
1.2 مقدمه 18
2.2 سنگ‌های رسوبی 18
3.2 سنگهای آذرین 20
4.2 سنگهای دگرگونی 21
5.2 هوازدگی سنگها 21
1.5.2 هوازدگی مکانیکی 22
2.5.2 هوازدگی شیمیایی 23
6.2 انتخاب معدن 23
7.2 آزمایشات لازم در تعیین کیفیت سنگ 24
1.7.2 جذب آب 25
2.7.2 مقاومت سنگ در مقابل عوامل جوی 25
3.7.2 آزمایش ساندنس 25
4.7.2 آزمایش سایش Abrasion text 26
8.2 کلیاتی در خصوص منابع تامین سنگ در سواحل کشور 27
9.2 دستیابی و استخراج بهینه سنگ آرمور «Armor» از معادن 28
10.2 دانه بندی 30
11.2 قواره سنگهای لایه‌های پوششی 30
فصل سوم جداول استقرار 31
1.3 روابط مثلثاتی روش استقرار الفا- بتا 34
1.1.3 روابط مثلثاتی مولفه‌های افق و قائم 34
2.3 تعیین و تعریف المان برای لایه‌های موج‌شکن 36
3.3 برنامه جدول استقرار،‌ با ماشین حساب 3600 و 3800 و 3900 CASIO بروش آلفا – بتا 38
4.3 جدول استقرار مترس Metress Laying Chart 40
5.3 استقرار مترس بروش استفاده از اطاق 42
6.3 جدول استقرار مکمل مغزه Excess Filling Chart 48
1.6.3 توضیحات جدول 50
7.3 جدول استقرار لایه فیلتر Filter Laying Chart 53
8.3 جدول استقرار لایه آرمور سنگیRock Armour Laying Chart 57
9.3 جدول استقرار لایه پاشنه Toe Laying Chart 58
1.9.3 توضیحات لازم در خصوص اجرای لایه پاشنه 59
2.9.3 توصیه‌های لازم در مورد اجرای پاشنه 60
10.3 اصلاح یا جمع‌آوری مصالح 61
فصل چهارم دیگر شیوه‌های استقرار 65
1.4 تنظیم جدول استقرار بروش بوم ثابت 66
2.4 استقرار ابتکاری 68
3.4 استقرار مصالح توام با حرکت جرثقیل 69
فصل پنجم اصول نقشه‌برداری در موج‌شکن 73
1.5 نقشه برداری قبل از پیشروی مصالح 75
1.1.5 برداشت با اکوساندر 75
2.1.5 استفاده از جرثقیل و میر دریائی 76
5.2 نقشه برداری پس از استقرار مصالح 78
1.2.5 نقشه برداری بروش سیکل بسته 79
2.2.5 برداشت مقطع با اکوساندر یا بروش هیدروگرافی نوین 80
3.2.5 استفاده از میر دریائی 81
4.2.5 استفاده از اسکاندیل 82
5.2.5 دیگر دستگاه‌های نقشه‌برداری دریائی 82
3.5 مقایسه وضعیت اجراء با خطوط پروژه لایه‌ها 83
4.5 استفاده از ترفندهای نقشه برداری در موج‌شکن 86
1.4.5 ایجاد سیستم لوکال با چرخش محور 87
فصل ششم کلیات و راهکارها 89
1.6 جذر و مد 90
2.6 محدودیت ناشی از جداول حمل بار 91
3.6 محدودیت ناشی از بلند بودن بوم 97
4.6 شناخت مهاری گراپ 98
5.6 دیگر موارد اجرائی 99
6.6 کلیات فنی اجرا 100
فصل هفتم محاسبات 103
1.7 تهیه از بیلت مطابق اجرا 105
1.1.7 محاسبه سطوح و احجام 105
2.7 محاسبات وزنی بروی قوسهای موج‌شکن 108
1.2.7 تعیین مرکز ثقل لایه‌ها 108
فهرست الفبایی 115