کتاب ریخت شناسی رودخانه

کتاب ریخت شناسی رودخانه
کتاب ریخت شناسی رودخانه یا علم ‏رفتارشناسی رودخانه‌ها در پی شناخت قوانین حاکم بر تغییرات و عوامل آن و همچنین پیش‌بینی رفتار رودخانه‌هاست. به‌طورکلی ‏دو دسته عوامل طبیعی و انسانی بر رفتار رودخانه‌ها تأثیرگذارند. عوامل طبیعی مانند وقوع سیلاب، فرسایش خاک، لغزش زمین و ‏عوامل انسانی مانند ساخت‌وساز تأسیسات، تغییر کاربری اراضی حاشیه رودخانه و برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه در رفتار و ‏تشدید تغییرات رودخانه تأثیر دارند. ‏
در حال حاضر منابع و مراجع بسیار کمی در زمینه ریخت‌شناسی رودخانه‌ها وجود دارند. از سوی دیگر، در هیچ‌یک از منابع موجود مبحث ‏ریخت‌شناسی از دیدگاه‌های مختلف مانند نگرش زمین‌شناسی، هیدرولیکی و … به‌صورت ترکیبی بررسی نشده است. ترکیب این ‏دیدگاه‌ها کمک شایانی در شناخت و بررسی عوامل مختلف مؤثر بر تغییر رفتار و ریخت‌شناسی رودخانه‌ها خواهد کرد. ‏بنابراین هدف اصلی از ترجمه کتاب ریخت شناسی رودخانه در اختیار گذاشتن منبعی جامع در مورد اصول اساسی و کاربردی ریخت‌شناسی رودخانه‌هاست.
محتوای کتاب ریخت شناسی رودخانه
مطالب کتاب ریخت شناسی رودخانه در ۱۵ فصل سازمان‌دهی شده است. پس از بیان مقدمه، در فصول دوم و سوم کتاب در خصوص حوضه‌های آبریز و شبکة آبراهه‌ها و فرسایش خاک و بار رسوبی بحث شده است.
فصل چهارم کتاب ریخت شناسی رودخانه به بیان اصول ریخت‌شناسی آبرفتی می‌پردازد. هیدرولیک و شکل پلان رودخانه‌های آبرفتی موضوع بحث در فصول پنجم و ششم کتاب ریخت شناسی رودخانه است. در فصل هفتم رودخانه‌های با بستر شنی و در فصل هشتم موضوع جالب دیرین‌هیدرولوژی آبرفت بحث شده است.
فصول نهم و دهم کتاب ریخت شناسی رودخانه تغییرات تراز بستر و مجرای رودخانه‌ها را تشریح می‌کنند. مدل‌های تحلیلی و عددی توسعه‌یافته برای ریخت‌شناسی رودخانه در فصول یازدهم و دوازدهم معرفی شده‌‌اند. همچنین ریخت‌شناسی برخی از رودخانه‌های هندوستان در فصل سیزدهم این کتاب تشریح شده‌اند. دو مبحث رودخانه‌ها و محیط‌زیست و اطلاعات موردنیاز برای مطالعه‌های ریخت‌شناسی به‌طور خلاصه در فصول چهاردهم و پانزدهم این کتاب بیان شده‌اند.
فهرست مطالب کتاب ریخت شناسی رودخانه:
مقدمـه
پیشگفتار
فهرست نمادها
فصل اول: مقدمه
۱-۱- مقدمه
‏۱-۲- برخی از مسائل در ریخت‌شناسی رودخانه
‏۱-۳- پیشرفت‌های تاریخی در هیدرولیک رودخانه
‏۱-۴- پیشرفت‌های تاریخی در زمین‌ریخت‌شناسی
۱-۴-۱- کارهای اخیر
‏۱-۵- چشم‌انداز
منابع و مراجع
فصل دوم: حوزه‌های آبریز و شبکة آبراهه‌
۲-۱- مقدمه
۲-۲- الگوها و بافت زهکشی
۲-۲-۱- الگوی زهکشی
۲-۲-۲- بافت زهکشی
۲-۳- ردة آبراهه
۲-۴- قانون هورتون برای تعداد و طول آبراهه‌ها
۲-۵- سطح حوضه‌های آبریز
۲-۶- شکل حوضه
۲-۷- سنگ‌شناسی
۲-۸- پوشش گیاهی
۲-۸-۱- بارش و آب تولیدی
۲-۸-۲- رژیم جریان آبراهه
۲-۸-۳- تولید و بار رسوبی‏
۲-۸-۴- فرسایش سطحی و خندقی
۲-۸-۵- حرکت توده‌ای
۲-۹- تراکم زهکشی و فراوانی آبراهه‌ها
۲-۱۰- جنبه‌های مربوط به برجستگی‌ها
۲-۱۰-۱- منحنی‌های هیپسومتریک
۲-۱۰-۲- شیب‌ آبراهه
۲-۱۱- خصوصیات و هیدرولوژی حوضة آبری
۲-۱۲- مدل گام تصادفی
۲-۱۳- نتیجه‌گیری
منابع و مراجع
فصل سوم: فرسایش خاک و بار رسوبی
۳-۱- مقدمه
۳-۲- نرخ جهانی فرسایش
۳-۳- انواع فرسایش
۳-۴- عوامل مؤثر بر فرسایش
۳-۴-۱- بارش باران و دما
۳-۴-۲- خصوصیات خاک
۳-۴-۳- هندسه شیب
۳-۴-۴- پوشش گیاهی
۳-۵- مکانیک فرسایش ورقه‌ای
۳-۵-۱- شاخص‌های فرسایندگی
۳-۶- معادله‌های برآورد اتلاف خاک از زمین‌های کشاورزی
۳-۶-۱- معادله جهانی فرسایش خاک‏ (USLE)
۳-۷- اندازه‌گیری بار رسوبی‏
۳-۷-۱- اندازه‌گیری رسوبات معلق
۳-۷-۲- بررسی مخازن
۳-۷-۳- محاسبات بار رسوبی‏
۳-۸- نسبت تحویل رسوب
۳-۹- مدل‌سازی مبتنی بر فرایند فرسایش
۳-۹-۱- جریان روسطحی
۳-۹-۲- فرایندهای فرسایش و ته‌نشینی
۳-۹-۳- مدل‌های شبیه‌سازی دینامیک
۳-۹-۴- مدل‌های تصادفی
۳-۱۰- نرخ فرسایش در حوضه‌های آبریز هند
منابع و مراجع
فصل چهارم: ریخت‌شناسی آبرفتی
۴-۱- زمین‌ریخت‌شناسی و ریخت‌شناسی آبرفتی
۴-۲- چرخه ژئومورفیک (یا چرخة فرسایش)
۴-۲-۱- توپوگرافی جوان
۴-۲-۲- توپوگرافی بالغ
۴-۲-۳- توپوگرافی پیر
۴-۳- جوان‌سازی چرخه فرسایش
۴-۴- نقدی بر چرخه زمین‌ریخت‌شناسی
۴-۵- مفهوم غیرتناوبی تحول چشم‌انداز
۴-۶- مقیاس زمانی زمین‌شناسی
۴-۷- یخ‌زدگی
۴-۷-۱- یخ‌زدگی در هند
۴-۷-۲- حرکت و فرسایش یخچالی
۴-۷-۳- اشکال فرسایشی و رسوبی زمین
۴-۸- ریخت‌شناسی آبرفتی
۴-۸-۱- تعادل در آبراهه‌های طبیعی
۴-۸-۲- خصوصیات آبراهه متعادل
۴-۸-۳- تغییرات اندازة رسوبات
۴-۸-۴- طبقه‌بندی آبراهه‌ها
۴-۹- توپوگرافی ایجادشده توسط آبراهه
۴-۹-۱- توپوگرافی ناشی از فرسایش آبراهه‌
۴-۹-۲- توپوگرافی ناشی از ته‌نشینی در آبراهه‌
۴-۱۰- متغیرهای ریخت‌شناسی رودخانه
۴-۱۱- نئوتکتونیک و زمین‌لرزه
منابع و مراجع
فصل پنجم: هیدرولیک جریان‌های آبرفتی
۵-۱- مقدمه
۵-۲- آستانه حرکت
۵-۲-۱- معادله‌های تجربی: رویکرد تنش‌برشی بحرانی
۵-۲-۲- تحلیل شیلدز
۵-۲-۳- رویکرد سرعت بحرانی
۵-۲-۴- تنش‌برشی بحرانی برای رسوبات غیریکنواخت
۵-۳- حالت‌های انتقال رسوب
۵-۳-۱- بار تماسی
۵-۳-۲- بار جهشی
۵-۳-۳- بار بستر
۵-۳-۴- بار معلق
۵-۴- شکل‌های بستر در جریان یک‌سویه
۵-۴-۱- تعریف اشکال بستر
۵-۴-۲- تمایز میان شکنج‌ها و تلماسه‌ها
۵-۴-۳- تحلیل پایداری
۵-۴-۴- ابعاد تلماسه
۵-۴-۵- شیارهای عرضی
۵-۴-۶- پادتلماسه‌ها
۵-۴-۷- پیش‌بینی رژیم‌های جریان
۵-۵- مقاومت جریان در آبراهه‌های آبرفتی
۵-۶- انتقال بار بستر
۵-۷- انتقال بار معلق
۵-۷-۱- معادله توزیع غلظت رسوبات معلق
۵-۷-۲- انتگرال‌گیری معادله توزیع غلظت رسوبات
۵-۷-۳- روابطی برای دبی رسوب
۵-۸- انتقال بار کل
۵-۸-۱- روش لارسن (۱۹۸۵)
۵-۸-۲- رابطة بین qs/u*γs و τo/∆γsd
۵-۸-۳- روش بگنولد (۱۹۶۶)
۵-۸-۴- معادله انگلند و هانسن (۱۹۶۷)
۵-۸-۵- ایکرز و وایت (۱۹۷۳، ۱۹۸۰)
۵-۸-۶- معادله یانگ (۱۹۷۲، ۱۹۷۳)
۵-۸-۷- معادله شن و هانگ (۱۹۷۱)
۵-۸-۸- روش تنش‌برشی مؤثر رانگاراجو‏ و همکاران (۱۹۸۱)
۵-۸-۹- معادله براونلی (۱۹۸۱)
۵-۸-۱۰- معادله کریم-کندی (۱۹۸۳)
۵-۸-۱۱- دقت نسبی معادله‌های مختلف بار کل
منابع و مراجع
فصل ششم: هندسة هیدرولیکی و شکل پلان رودخانه‌های آبرفتی
۶-۱- مقدمه
۶-۱-۱- آبراهه‌ها‌ی پایدار حامل رسوب
۶-۱-۲- هندسه هیدرولیکی آبراهه‌ها‌ی آبرفتی
۶-۱-۳- جریان در خم آبراهه با بستر صلب و آبرفتی
۶-۱-۴- شریانی‌شدن و پیچان‌رود
۶-۲- آبراهه‌ها‌ی پایدار حامل رسوب
۶-۳- هندسه هیدرولیکی جریان‌های آبرفتی
۶-۳-۱- دبی غالب
۶-۳-۲- دبی لبریزی و سایر دبی‌های مشخصه
۶-۴- روابط تجربی برای هندسه هیدرولیکی
۶-۵- روابط بدون‌بعد برای هندسه هیدرولیکی
۶-۶- جریان اطراف خم‌های دارای بسترهای صلب و آبرفتی
۶-۶-۱- توزیع سرعت در خم‌های با بستر صلب
۶-۶-۲- رشد و زوال چرخش ثانویه
۶-۶-۳- توزیع سرعت طولی در عرض
۶-۶-۴- اضافه ارتفاع
۶-۶-۵- افت انرژی در خم‌ها
۶-۷- جهت برش نزدیک بستر آبراهة انحنادار و توپوگرافی بستر
۶-۸- رودخانه‌های شریانی
۶-۸-۱- دلایل شریانی‌شدن
۶-۸-۲- انواع پشته‌ها در رودخانه‌های شریانی
۶-۸-۳- پارامترهای شریانی‌شدن
۶-۸-۴- مدل‌سازی شریانی‌شدن
۶-۹- پیچانرودی‌شدن
۶-۹-۱- فرایندهای حاکم بر جابه‌جایی خم پیچان‌رود
۶-۹-۲- خصوصیات پیچان‌رود
۶-۹-۳- نظریه‌های پیچان‌رود‌ی‌شدن
۶-۱۰- تحلیل پایداری و معیارهای شکل پلان
۶-۱۰-۱- معیارهای پیش‌بینی شکل پلان
منابع و مراجع
فصل هفتم: رودخانه‌های با بستر شنی
۷-۱- مقدمه
۷-۲- داده‌های رودخانه‌های با بستر شنی
۷-۳- مواد بستر
۷-۴- سنگ‌فرش
۷-۵- هندسه هیدرولیکی
۷-۶- ویژگی‌های بستر در رودخانه‌های با بستر شنی
۷-۷- مقاومت جریان در رودخانه‌های با بستر شنی
۷-۸- انتقال رسوبات در رودخانه‌های با بستر شنی
منابع و مراجع کتاب ریخت شناسی رودخانه