حیات سیاسی و فرهنگی و اداری فاطمیان را معمولاً به دو بخش متمایز تقسیم میکنند، بخش نخست شامل دوران فعالیتهای آنان در مغرب که برههی زمانیِ پیش از تأسیس خلافت تا انتقال به مصر را دربرمیگیرد؛ بخش دوم دورهی انتقال به مصر تا سقوط دولت فاطمی. با توجه به این تقسیمبندی، نوع فعالیتها و تاریخ سیاسی و تمدنی فاطمیان نیز به دو قسم متمایز تقسیم میگردد. دوران اول از بساطت بیشتری برخوردار است. اما، در دوران دوم، دولت فاطمیان شالوده و نظام پیچیدهتر و کارآمدتری را میریزد و به ضرورت، در رقابت با خلافت عباسی، به تقلید و ابداع نظامها و سازوکارهای سیاسی و دینی و آئینی و تشکیلاتی پیشرفتهتری دست مییازد. کتاب دولت فاطمیان در مصر به نظر میرسد تازهترین و کاملترین کتابی باشد که با تفصیل کافی و با استناد به اهّم منابع و تحقیقات قدیم و جدید به بررسی هر دو مرحلهی تاریخ فاطمیان پرداخته است.