معرفی کتاب اصول و مبانی سیستم های مخابراتی ویرایش دوم
کتاب کتاب اصول و مبانی سیستم های مخابراتی ویرایش دوم، یکی از برترین کتاب های رشته برق دانشگاه برای یادگیری دروس مخابرات است که با همکاری جان ج. پروکیس و مسعود صالحی نوشته و منتشر شده است.
پیشگفتار
این كتاب بهعنوان یك كتاب درسی پیشرفته در زمینهی سیستمهای مخابراتی برای تمام شاخههای رشتهی مهندسی برق طراحی شده است. هدف اصلی این كتاب شناساندن روشهای اساسی مورد استفاده در سیستمهای مخابراتی و بیان اصول و ابزار اساسی مورد استفاده درتحلیل و طراحی چنین سیستمهایی است. اگرچه این كتاب در اصل بهعنوان یك كتاب درسی برای سطح كارشناسی نوشته شده، اما میتوان از آن بهعنوان كتاب تمرین مهندسی مخابرات و یا خودآموز نیز استفاده كرد.
تأكید این كتاب روی سیستمهای مخابرات دیجیتال است كه بهصورت كامل در فصلهای 7 لغایت 11 شرح داده شده است. سیستمهای مخابرات دیجیتال هماكنون اسكلت اصلی سیستمهای مخابرات پیشرفتهای همچون نسلهای جدید سیستمهای مخابرات بیسیم، سیستمهای مخابرات ماهوارهای و شبكههای انتقال داده را تشكیل میدهند.
جزئیات كامل سیستمهای مخابرات آنالوگ مرسوم در فصلهای 3، 4 و 6 ارائه شده است. ضمناً جزئیات كاملی بهعنوان پیشنیاز این درس در دو فصل این كتاب ارائه شده است. یك فصل دربارهی تحلیل سیستمهای خطی در حوزهی فركانس و استفاده از روشهای فوریه (فصل 2) و فصل دیگر (فصل 5) دربارهی مطالعهی احتمالات، متغیرهای تصادفی و فرآیندهای تصادفی است. اگرچه هریك از این مباحث در اكثر دانشگاهها بهصورت مجزا در شاخههای مهندسی برق و بهطور كامل پوشش داده میشوند، اما براساس تجربیات نویسندگان این كتاب، دانشجویان شدیداً نیاز به مرور مجدد این سرفصلها در درس مخابرات دارند؛ زیرا این فصلها به دانشجویان كمك زیادی در دسترسی سریع به نكات مورد نیاز میكنند.
در طراحی این كتاب فرض شده دانشجویانی كه این درس را انتخاب نمودهاند در جبر خطی، مدارهای الكتریكی ساده ، نظریهی سیستمهای خطی، احتمال و فرآیندهای تصادفی، زمینهی كافی را دارند. این دو موضوع آخر، در دو فصل این كتاب دوره خواهند شد.
ساختار كتاب
این كتاب با نگاهی مختصر و كوتاه به سیستمهای مخابراتی در فصل اول شروع و با شیوههای نمایش سیگنال و تحلیل سیستمهای خطی در حوزهی زمان و حوزهی فركانس در فصل دوم ادامه مییابد. در این فصل بیشتر بر سریهای فوریه و نمایش تبدیل فوریه سیگنالها و استفاده از این تبدیلها درتحلیل سیستمهای خطی، تأكید شده است.
فصلهای 3 و 4 به مسائل مربوط به مدولاسیون و دمدولاسیون سیگنالهای آنالوگ پرداخته است. در فصل 3 مدولاسیون دامنه (AM) و در فصل 4 مدولاسیون فركانس (FM) و مدولاسیون فاز (PM) شرح داده شدهاند. موارد مربوط به پخش تلویزیونی و رادیویی و سیستمهای مخابرات سلولی آنالوگ نیز در این فصلها مورد بررسی قرار گرفتهاند.
در فصل 5 نیز به مرور تعریفهای اساسی و مفاهیم مربوط به احتمالات و فرآیندهای تصادفی پرداخته شده است. همچنین دراین فصل تأكید ویژهای روی فرآیندهای تصادفی گوسی شده است؛ زیرا مدلهایی از نظر ریاضی قابل رهگیری را برای اغتشاشات ناشی از نویز جمعشونده ارائه میكنند. ضمناً در این فصل نمایش سیگنالهای تصادفی هم در حوزهی زمان و هم در حوزهی فركانس نشان داده شده است.
در فصل 6، مباحث مربوط به اثر نویز جمعشونده در دمدولاسیون سیگنالهای آنالوگ مدولهشدهی دامنه (AM) و سیگنالهای آنالوگ مدولهشدهی فاز و فركانس (PM , FM)، مطرح شده است. همچنین در این فصل مقایسهای بین مدولاسیونهای سیگنالهای آنالوگ برحسب نسبت عملكردی سیگنال به نویز آنها انجام شده است. موضوع دیگر در این فصل، ویژگیهای نویز حرارتی و اثرات تلفات انتقال در سیستمهای مخابراتی مطالعه شدهاند.
فصل 7 بهتبدیل آنالوگ به دیجیتال اختصاص دارد. مباحث مربوط به نمونهبرداری و روشهای كوانتیزاسیون در ابتدا شرح داده شده و با شیوههای كدگذاری شكلموج مانند PCM، DPCM و DM دنبال میشوند. این فصل با بحث مختصری دربارهی روش كدگذاری صوت به روش LPC و استاندارد JPEG در فشردهسازی تصویر، به پایان میرسد.
فصل 8 به بحث دربارهی روشهای مدولاسیون دیجیتال برای كانالهای AWGN پرداختهشده است. انواع مختلفی از روشهای مدولاسیون دودویی و غیردودویی، بر اساس نمایش هندسی سیگنالها توضیح داده شده و عملكرد آنها نیز برحسب احتمال خطای حاصل، محاسبه شده است. در این فصل مسالهی تخمین فاز حامل با استفاده از حلقهی قفل شدهی فاز (PLL) نیز بررسی شده است. آخرین موضوع این فصل بر روشهای همزمانسازی در سیستمهای مخابرات دیجیتال تأكید شده است.
در فصل 9 به بررسی مدولاسیونهای چند بعدی پرداخته شده است. در این فصل سیگنالهای متعامد Mتایی، متعامد دوگانه بررسی و احتمال خطای آنها محاسبه شده است. انواع شکل موجهای سیگنال و احتمال خطای آنها محاسبه شده است. مدولاسیون، دمدولاسیون و محاسبهی احتمال خطای انواع مدولاسیون FSK نیز انجام شده است.
در فصل 10 انتقال اطلاعات دیجیتال از طریق کانالهای AWGN باند محدود بررسی شده است. در این فصل تداخل بین سمبلی (ISI) و معیار نایکوییست بررسی شده است. موضوعات دیگری مانند آشکارسازی سمبل به سمبل، طراحی فیلترهای فرستنده و گیرنده و متعادلسازی کانال به این فصل بررسی شده است.
در فصل 11، بررسی محدودیتهای اساسی مخابرهی اطلاعات كه دربرگیرنده مطالبی دربارهی محتوای اطلاعاتی منابع بدون حافظه و ظرفیت كانال AWGN است، پرداخته شده است. دو الگوریتم بسیار متداول در كدگذاری خروجی منابع دیجیتال بهنامهای الگوریتم كدگذاری هافمن و الگوریتم كدگذاری لمپل ـ زیو نیز در این فصل توضیح داده شدهاند.
در سراسر این كتاب مثالهای حلشدهی متنوعی وجود دارد كه تأكیدی بر استفاده از روشهای استفاده شده در مبانی و مسائل نظری ارائه شده است. انتهای هر فصل شامل مسائل زیادی با سطحهای دشواری مختلف است. در این میان مجموعهای برگزیده از مسائل رایانهای وجود دارند كه دربارهی شبیهسازی الگوریتمهای مختلف ارائه شده در هر فصل بهكمك نرمافزار MATLAB است. پاسخ این مسائل نرمافزاری در وبسایت اختصاصی Prentice Hall موجود است.
عمدهی تفاوت ویرایش اول و دوم این کتاب در فصلهای 8 لغایت 10 قرارداد که نحوه ارائه مطالب در ویرایش دوم کتاب را به یک کتاب کاربردی نزدیکتر کرده است.
گزینههایی برای روشهای ارائه دوره
این كتاب را میتوان بهعنوان كتاب درسی در زمینهی سیستمهای مخابراتی در مدت یك یا دو نیمسال استفاده كرد. ملاحظهای كه در طراحی دورهی آموزشی این درس باید به آن توجه شود این است كه آیا دانشجویان در گذشته درسی تحت نام احتمالات و فرآیندهای تصادفی را به انجام رساندهاند یا خیر؟ ملاحظهی دیگر در طراحی این دورهی آموزشی این است كه آیا شیوههای مدولاسیون و دمدولاسیون آنالوگ در دورههای قبل توسط دانشجویان فراگیری شده است یا خیر؟ در زیر سه سناریو برای تدریس این كتاب ارائه شده است. علاوه بر این گزینهها، روشهای دیگری نیز امكانپذیر هستند.
با عنوان درسی مخابرات آنالوگ و دیجیتال كه در طول یك نیمسال تدریس شود. در این شیوه میتوان بخشهایی از فصل 2 و 5 را بهعنوان یادآوری و تمام فصلهای 4، 6، 7 و 8 و گزیدهای از فصل 11 را انتخاب كرد.
با عنوان درسی مخابرات كه درطول یك نیمسال تدریس شود. در این شیوه میتوان بخشهایی از فصل 2 و 5 را بهعنوان یادآوری و فصلهای 11 ـ 7 را برای تدریس انتخاب كرد.
با عنوان درسی مخابرات آنالوگ و دیجیتال درمدت دو ترم متوالی ارائه شود. در این شیوه
در ترم اول فصلهای 2 تا 6 برای تدریس انتخاب شوند.
در ترم دوم نیز فصلهای 7 تا 11 برای تدریس انتخاب شوند.
مقدمه مترجمین
به انسان آنچه را نمیدانست، آموخت (قرآن كریم، سورهی علق)
خداوند متعال را بهواسطهی نعمت دانشی كه بخشید و توفیق ادای زكات آن را عنایت فرمود، بسیار سپاسگذاریم. كتاب حاضر كه ترجمهی ویرایش دوم كتاب؛ Fundamental of Communication Systems است، توسط انتشارات Prentice Hall در سال 2014 چاپ و در اختیار متقاضیان قرار گرفت. كتاب حاضر نسبت به كتب مشابه ویرایش نخست آن ویژگیهای قابلی دارد. با توجه به تدریس كتب مختلف مخابرات در سنوات گذشته و كاستیهای آنها در تفهمیم مطالب، این كتاب نسبت به كتب مشابه برای تدریس در رشتههای مهندسی برق مناسبتر دیده شد؛ لذا مصمم بر ترجمهی ویرایش جدید آن شدیم.
از آنجا كه هدف از ترجمهی كتاب حاضر، تدوین كتابی برای دروس مخابرات 1 و مخابرات 2 رشتههای مهندسی برق است، لذا از 13 فصل كتاب مرجع زبان اصلی، دو فصل آن كه شامل موضوعات دروس مصوب نبوده، حذف شده است كه حذف آن دو فصل، هیچگونه خدشهای بر موضوعات آموزشی نخواهد داشت. ضمناً در برخی فصول مباحثی ارائه شده است كه برای مطالعه بیشتر مفید است و حذف این بخشها خللی به پیوستگی مطالب وارد نمیكند.
با توجه به سرفصل مصوب شورای عالی برنامهریزی پیشنهاد میشود كه فصول 1 لغایت 6 به درس مخابرات 1 و فصول 7 لغایت 11 به درس مخابرات 2 اختصاص یابند.
در ترجمهی كتاب سعی شده ضمن حفظ امانت و رعایت نكات فرهنگستان زبان و ادب فارسی از واژگانی استفاده شود كه دانشجویان بیشتر با آن مأنوس هستند. قطعاً این ترجمه كامل نیست و نواقصی دارد، لذا بسیار خرسند خواهیم بود كه از نقطه نظرات خواننندگان محترم بهرهمند شویم تا در چاپهای بعدی اشكالات مرتفع شوند.
در خاتمه از آقای مجیدرضا زرویی مدیر محترم انتشارات فدك ایساتیس و كادر محترم آن مؤسسه خصوصاً از آقایان مهندس رضا كرمی شاهنده، علی هدایتی و سركار خانم شبنم كارپسند كه به ترتیب مسئولیتهای نظارت، تایپ و صفحهآرائی و طراحی گرافیكی متن حاضر را برعهده داشتند، كمال تشكل و قدردانی به عمل میآید. همچنین از خانمها سپیده قاضی مغربی و فاطمه قاضی مغربی كه در غلطگیری و مقابله نمودن متون سعی كافی و وافی بهخرج دادهاند، كمال تشكر را داریم.
سعید قاضی مغربی
میثم امیراحمدی
Ghazimaghrebi@iausr.ac.ir
s_ghazi2002@yahoo.com
فهرست مطالب
فصل اول مقدمه 1
1.1 مرور تاریخی 3
1.2 اجزای یك سیستم مخابراتی الكتریكی 7
1.2.1 سیستمهای مخابرات دیجیتال 9
1.2.2 تلاشهای انجامشده در مخابرات دیجیتال 12
1.3 كانالهای مخابراتی و مشخصههای آنها 15
1.4 مدلهای ریاضی برای كانالهای مخابراتی 22
1.5 خلاصه و مطالعهی بیشتر 24
فصل دوم سیگنالها و سیستمها 25
2.1 مفاهیم پایه 27
2.1.1 عملیات اصلی روی سیگنالها 28
2.1.2 دستهبندی سیگنالها 29
2.1.3 بعضی سیگنالهای مهم و خواص آنها 37
2.1.4 دستهبندی سیستمها 44
2.1.5 تحلیل سیستمهای LTI در حوزه زمان 48
2.2 سری فوریه 50
2.2.1 سری فوریه و خواص آن 50
2.2.2 پاسخ سیستمهای LTI به سیگنالهای متناوب 60
2.2.3 رابطهی پارسوال 63
2.3 تبدیل فوریه 65
2.3.1 از سری فوریه تا تبدیل فوریه 65
2.3.2 خواص اصلی تبدیل فوریه 71
2.3.3 تبدیل فوریهی سیگنالهای متناوب 86
2.3.4 انتقال از طریق سیستمهای LTI 88
برای مطالعه بیشتر 91
2.4 طراحی فیلتر 91
2.5 توان و انرژی 96
2.5.1 سیگنالهای انرژی 97
2.5.2 سیگنالهای توان 100
2.6 تبدیل هیلبرت و خواص آن 103
2.7 سیگنالهای پایینگذر و میانگذر 106
2.8 خلاصه و مطالعهی بیشتر 109
مسائل 110
مسائل رایانهای 117
فصل سوم مدولاسیون دامنه 121
3.1 مقدمهای بر مدولاسیون 124
3.2 مدولاسیون دامنه (AM) 125
3.2.1 مدولاسیون دامنه باندجانبی دوگانه با حامل محذوف 125
3.2.2 مدولاسیون دامنهی متداول 133
3.2.3 AM تكباندجانبی 138
3.2.4 AMباندجانبی اثری 141
3.3 پیادهسازی مدولاتورها و دمدولاتورهایAM 143
3.4 مالتی پلكس سیگنال 150
3.4.1 مالتی پلكس تقسیم فركانسی 151
3.4.2 مالتی پلكس حامل تربیعی 152
برای مطالعهی بیشتر 153
3.5 پخش رادیویی AM 153
3.6 خلاصه و مطالعهی بیشتر 155
مسائل 158
مسائل رایانهای 163
فصل چهارم مدولاسیون زاویه 165
4.1 نمایش سیگنالهای FM وPM 168
4.2 مشخصههای طیفی سیگنالهای مدولهشدهی زاویه 172
4.2.1 مدولاسیون زاویهی سیگنال پیام سینوسی 172
4.2.2 مدولاسیون زاویهی یك سیگنال پیام دلخواه 177
4.3 پیادهسازی مدولاتورها و دمدولاتورهای زاویه 177
برای مطالعهی بیشتر 186
4.4 پخش FM رادیویی و تلویزیونی 186
4.5 خلاصه و مطالعهی بیشتر 188
مسائل 189
مسائل رایانهای 192
6.1 تأثیر نویز بر سیستمهای مدولاسیون دامنه (AM) 259
6.1.1 تأثیر نویز بر سیستم باندپایه 260
6.1.2 تأثیر نویز بر DSB-SC AM 260
6.1.3 تأثیر نویز بر SSB AM 262
6.1.4 تأثیر نویز بر مدولاسیون AM متداول 264
6.2 تأثیر نویز بر مدولاسیون زاویه 268
6.2.1 اثر آستانه در مدولاسیون زاویه 277
6.2.2 فیلتركردن پیشتأكید و واتأكید 280
6.3 مقایسهی سیستمهای مدولاسیون آنالوگ 283
6.4 اثرات تلفات انتقال و نویز در سیستمهای مخابرات آنالوگ 285
6.4.1 توصیف منابع نویز حرارتی 286
6.4.2 دمای مؤثر نویز و عدد نویز 287
6.4.3 تلفات انتقال 290
6.4.4 استفاده از تكراركنندهها در ارسال سیگنال 291
6.4 خلاصه و مطالعهی بیشتر 294
مسائل 296
مسائل رایانهای 299
فصل هفتم تبدیل آنالوگ به دیجیتال 301
7.1 نمونهبرداری از سیگنالها و بازسازی سیگنال از نمونهها 304
7.1.1 قضیهی نمونهبرداری 304
7.2 كوانتیزاسیون 309
7.2.1 كوانتیزاسیون عددی 309
7.2.2 كوانتیزاسیون برداری 317
7.3 كدگذاری 319
7.4 كدگذاری شكلموج 320
7.4.1 مدولاسیون كد پالس (PCM) 321
7.4.2 مدولاسیون كد پالس تفاضلی (DPCM) 325
7.4.3 مدولاسیون دلتا (DM) 327
برای مطالعه بیشتر 330
7.5 روشهای تحلیل و سنتز 330
برای مطالعه بیشتر 334
7.6 ارسال صوت دیجیتال و ضبط صوت دیجیتال 334
7.6.1 صوت دیجیتال در سیستمهای ارسال تلفنی 335
7.6.2 ضبط دیجیتالی صدا 337
برای مطالعه بیشتر 341
7.7 استاندارد كدگذاری تصویر JPEG 341
7.8 خلاصه و مطالعهی بیشتر 345
مسائل 347
مسائل رایانهای 352
فصل هشتم مدولاسیون دیجیتال در كانال با نویز سفید گوسی جمعشونده 353
8.1 نمایش هندسی شكلموج سیگنال 356
8.2 مدولاسیون پالس دودویی 360
8.2.1 مدولاسیون متضاد دودویی 361
8.2.2 سیگنالدهی متعامد دودویی 364
8.2.3 مدولاسیون مكان پالس (PPM) دودویی 365
8.3 گیرندهی بهینه برای سیگنالهای مدولهشدهی دودویی در حضور نویز گوسی سفید جمعشونده 370
8.3.1 دمدولاتور نوع مدار همبستگی 371
8.3.2 دمدولاتور نوع فیلتر منطبق 379
8.3.3 عملكرد آشكارساز بهینه برای سیگنالهای دودویی 387
8.4 مدولاسیون پالس M تایی 392
8.4.1 گیرندهی بهینه برای سیگنالهای M تایی در حضور نویز AWGN 392
8.4.2 كران واحد برای احتمال خطا 405
8.5 مدولاسیون دامنهی پالس M تایی 407
8.5.1 PAMمدولهشده حاملی برای کانال میانگذر (ASK – M تایی) 409
8.5.2 دمدولاسیون و آشكارسازی سیگنالهای مدولهشدهی دامنه 412
8.5.3 احتمال خطای PAM M تایی 413
8.6 کلیدزنی انتقال فاز 416
8.6.1 نمایش هندسی سیگنالهای PSK 417
8.6.2 دمدولاسیون و آشكارسازی سیگنالهای مدولهشدهی فاز 419
8.6.3 احتمال خطای مدولاسیون PSK همدوس فاز 421
8.6.4 کدگذاری فاز تفاضلی و مدولاسیون و دمدولاسیون فاز تفاضلی 426
8.6.5 احتمال خطای DPSK 428
8.7 سیگنالهای دیجیتال مدولهشدهی دامنهی تربیعی 430
8.7.1 نمایش هندسی سیگنالهای QAM 431
8.7.2 دمدولاسیون و آشكارسازی سیگنالهای مدولهشدهی دامنهی تربیعی (QAM) 434
8.7.3 احتمال خطای QAM 435
8.8 تخمین فاز حامل 440
8.8.1 تخمین فاز حامل از طریق حلقهی قفلشده فاز (PLL) 440
8.8.2 حلقهی كاستاس 448
8.8.3 تخمین فاز حامل برای PAM 450
8.8.4 تخمین فاز حامل PSK 451
8.8.5 تخمین فاز حامل QAM 455
برای مطالعه بیشتر 457
8.9 همزمانسازی سمبل 457
8.9.1 همزمانكنندههای گیت تقدم ـ تأخر 458
8.9.2 روش حداقل میانگین مربع خطا 460
8.9.3 روش حداكثر شباهت 463
8.9.4 روش طیف خطی 464
8.9.5 همزمانسازی سمبل برای سیگنالهای مدولهشدهی حاملی 467
8.10 تکرارکنندههای بازساز 468
8.11 خلاصه و مطالعه بیشتر 469
مسائل 471
مسائل رایانهها 480
فصل نهم انتقال دیجیتال از طریق كانالهای AWGN باندمحدود 487
9.1 سیگنالهای متعامد M تایی 489
9.1.1 احتمال خطا برای سیگنالهای متعامد Mتایی 492
9.1.2 كران واحد در احتمال خطای سیگنالدهی متعامد M تایی. 495
9.2 سیگنالهای متعامد دوگانه 496
9.2.1 احتمال خطای سیگنالهای متعامد دوگانه M تایی 499
9.3 شكلموجهای سیگنال ساده 501
9.3.1 احتمال خطای سیگنالهای ساده M تایی 503
9.4 شكلموجهای سیگنال كدشدهی دودویی 503
9.4.1 احتمال خطای سیگنالهای كدشدهی دودویی 506
9.5 کلیدزنی انتقال فركانس 506
9.5.1 دمدولاسیون سیگنالهای مدولهشدهی فركانس Mتایی (M-FSK) 508
9.5.2 آشكارساز بهینه برای سیگنالهای FSK دودویی ناهمدوس 511
9.5.3 احتمال خطای آشكارسازی ناهمدوس FSK M تایی ناهمدوس 515
برای مطالعه بیشتر 518
9.6 سیستم های مدولاسیون با حافظه 518
9.6.1 FSK با فاز پیوسته (CPFSK) 518
9.6.2 مشخصات طیفی سیگنالهای CPFSK 529
9.7 مقایسهی روشهای مدولاسیون 533
9.8 خلاصه و مطالعه آینده 538
مسائل 540
مسائل رایانهای 543
فصل دهم انتقال اطلاعات دیجیتال از طریق کانالهای AWGN باند محدود 547
10.1 ارسال دیجیتال ازطریق كانالهای باندمحدود 549
10.1.1 تداخل بین سمبلی در انتقال سیگنال 554
10.1.2 انتقال دیجیتال از طریق کانالهای میانگذر باند محدود 556
برای مطالعه بیشتر 558
10.2 طیف توان سیگنالهای مدوله شدهی دیجیتال 558
10.3 طراحی سیگنال برای كانالهای باندمحدود 563
10.3.1 طراحی سیگنالهای باندمحدود برای حالت صفر - معیار نایكوییست 565
10.3.2 طراحی سیگنالهای باندمحدود با ISI كنترل شده - سیگنالهای پاسخ جزیی 571
برای مطالعه بیشتر 574
10.4 آشکارسازی سیگنالهای پاسخ جزئی 574
10.4.1 آشكارسازی سمبل به سمبل 574
10.4.2 احتمال خطای آشكارسازی سمبل به سمبل 578
10.4.3 آشكارسازی دنبالهی با حداكثر شباهت برای سیگنالهای پاسخ جزئی 581
10.4.4 احتمال خطای آشکارساز دنبالهی حداکثر همسایگی 584
برای مطالعهی بیشتر 590
10.5 طراحی سیستم در حضور اعوجاج كانال 586
10.5.1 طراحی فیلترهای فرستنده و گیرنده برای كانال معلوم 588
10.5.2 متعادلسازی كانال 590
10.6 خلاصه و مطالعهی بیشتر 608
برای مطالعه بیشتر 611
ضمیمه الف.طیف توان سیگنالهای مدوله شده 611
10.الف.1 طیف توان سیگنال باند پایه 611
10.الف.2 چگالی طیف توان سیگنالهای مدوله شده حاملی 613
مسائل 615
مسائل رایانهای 621
فصل یازدهم مقدمهای بر تئوری اطلاعات 627
11.1 مدلسازی منابع اطلاعات 630
11.1.1 اندازهگیری اطلاعات 632
11.1.2 آنتروپی توام و شرطی 635
11.1.3 اطلاعات متقابل 368
11.1.4 آنتروپی تفاضلی 639
11.2 قضیه كدگذاری منبع 641
11.3 الگوریتمهای كدگذاری منبع 643
11.3.1 الگوریتم هافمن برای كدگذاری منبع 644
11.3.2 الگوریتم كدگذاری منبع لمپل ـ زیو (Lempel – Ziv) 648
11.4 مدلسازی كانالهای مخابراتی 650
11.5 ظرفیت كانال 653
11.5.1 ظرفیت كانال گوسی 658
11.6 كرانهای مخابراتی 661
11.7 خلاصه و مطالعهی بیشتر 665
مسائل 666
مسائل رایانهای 672
فهرست الفبایی 677