کتاب تحلیل حوادث ریلی با رویکرد پیشگیری

از جمله مهمترین مزیت های حمل و نقل ریلی نسبت به سایر شقوق حمل و نقل ، ضریب ایمنی بالای آن می باشد. از طرفی ایمنی مبنای هر گونه توسعه کمی و کیفی در راه آهن است.
یکی از لازمه های مهم جهت ارتقاء سطح کیفی خدمات ارائه شده راه آهن در بخش بار و مسافر ، افزایش سرعت قطارها می باشد لذا اولین چالشی که در این خصوص به ذهن خطور می کند افزایش ضریب ایمنی قطارها همگام با افزایش سرعت می باشد. در توسعه کمی نیز ایمنی از جایگاه بالائی برخوردار می باشد . مثلا وقتی می خواهیم از ظرفیت کامل شبکه ریلی استفاده کنیم ممکن است این مسئله با ایمنی مغایرتهائی داشته باشد و یا هنگامی که بخواهیم از بخش ناوگان بیشتر استفاده نمائیم ، اینکار مستلزم دواندن بیشتر ناوگان بوده و دواندن بیشتر ناوگان نیز مستلزم ارتقاء ایمنی در شبکه می باشد. بنابر این راه ارتقاء توسعه کمی و کیفی خدمات ارائه شده راه آهن از مسیر ارتقاء ایمنی می گذرد و ارتقاء ایمنی جزء با شناسایی عوامل موثر در بروز حوادث و سوانح و کنترل نمودن این عوامل امکان پذیر نیست.
عوامل موثر در بروز سوانح عموما" دو عامل می باشند. یکی ناشی از خطاهای نیروی انسانی و دیگری ناشی از خرابی تجهیزات و تأسیسات. اما یکی از عمده مسائلی که همواره عملکرد سیستم حمل و نقل ریلی را دچار مشکل ساخته و تا حدی از میزان اطمینان مردم به آن کاسته است مسئله بروز سوانح و خسارات جانی و مالی ناشی از آن می باشد. فلذا می توان گفت سوانح بعنوان بزرگترین مانع در رساندن راه آهن به رفیع ترین سطح بهره برداری و اهداف پیش بینی شده می باشد. آثار و تبعات ناشی از سوانح به نحوی است که با اطمینان می توان گفت که این موضوع به عنوان یکی از دغدغه ها و مسئله های اصلی مدیران راه آهن است.
به نظر می رسد برای سازمانی که عهده دار امر حمل و نقل می باشد هیچ چیز به اندازه ایمنی معتبر و ارزشمند نبوده و هیچ مسئله ای مهمتر از آنچه که امنیت و ایمنی حمل و نقل ریلی را به مخاطره می اندازد حساس و نگران کننده نباشد. بررسی و مطالعه اسناد و مدارک مربوط به سوانحی که طی سالهای گذشته در راه آهن به وقوع پیوسته بیانگر عمق این مسئله می باشد و در صورتیکه مرتفع نگردد آینده این صنعت را بیشتر به خطر انداخته و توسعه کمی و کیفی در راه آهن را با مشکل مواجه خواهد نمود.
همانطور که می دانیم راه آهن سازمانی است در خدمت به صنعت ریلی کشور که مسئولیت حمل کالا با قبول تعهد ایمنی در نقل و انتقال آنها به اقصی نقاط کشور و یا ترانزیت بین المللی کالا را دارد. همچنین سازمانی است که موظف به تامین بخشی از نیازهای مسافری کشور است و هر چه در این کار موفق تر باشد، بالطبع مقبول تر است. بنابر این ایمنی سفر برای مسافران و سالم به مقصد رسیدن بار برای صاحبان کالا بسیار اهمیت دارد و الزامی است که در زمینه افزایش ایمنی و کاهش سوانح حمل و نقل ریلی اقدامات اساسی صورت پذیرد. به همین منظور اداره کل ایمنی و نظارت بر شبکه اقدام به تشریح و تجزیه و تحلیل علت برخی از حوادث بوقوع پیوسته بین سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ نموده تا بتوان گامی در جهت شناسایی علل و عوامل واقعی بروز حوادث و روشهای مقابله برای کاهش آنها و افزایش ایمنی برداشت .