هر آنچه باید درباره مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن بدانید!
شاید برایتان کمی عجیب باشد اما در کتاب طراحی سازه های فولادی و بتنی یکی از مهم ترین عواملی که عملکرد بتن را تحت تاثیر خود قرار می دهد، مواد تشکیل دهنده ماده روان کننده بتن است. امروزه در بسیاری از ساخت و سازها، برای سهولت کار و بالابردن کیفیت سازه از انواع روان کننده در تولید بتن استفاده می کنند. دانستن این موضوع که بتن چیست و از چه نوعی از بتن می خواهیم استفاده کنیم در انتخاب نوع روان کننده تاثیر دارد. مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن، با هدف کاهش آب مصرفی و افزایش روانی بتن، مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه با انواع روان کننده و مواد سازنده آن ها بیشتر آشنا خواهید شد.
روان کننده بتن چیست؟
روان کننده ها موادی هستند که به ماده بتنی اضافه می شوند تا علاوه بر افزایش خاصیت شکل پذیری، استحکام و کارایی آن ها را نیز تقویت کنند.
معرفی انواع روان کننده بتن
به طور کلی روان کننده ها در سه دسته معمولی، فوق روان کننده و ابر روان کننده تولید و در بازار عرضه می شوند. در دسته اول مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن، بر پایه لیگنو سولفونات می باشد که خاصیت کاهندگی آب را دارند. در دسته دوم، ساخت روان کننده را بر پایه نفتالین و ملامین انجام می دهند که نسبت به گروه اول قدرت بیشتری دارد اما در دراز مدت نمی تواند تمام خواص بتن را حفظ کند. در سومین دسته که به آن ها زودگیر نیز می گویند، روان کننده بتن را بر پایه پلی کربوکسیلات می سازند که نسبت به دو نوع اول بسار قدرتمندتر بوده و محبوبیت بالایی در بازار پیدا کرده است.
در نظر داشته باشید در هر دسته، ممکن است از مواد روان کننده دیگری استفاده شود و این تقسیم بندی تنها در مورد ماده اصلی و پایه روان کننده بتن می باشد.
آشنایی با مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن
برای ساختن روان کننده بتن، باید مواد مختلفی را با یکدیگر ترکیب کرد. از مواد ثابتی که در ساخت روان کننده استفاده می شود می توان به مونومرها، مواد نگهدارنده، ماده ضد کف، زودگیر کننده یا دیرگیر کننده و … اشاره کرد. در ادامه مواد اصلی که در تولید انواع روان کننده بتن مورد استفاده قرار می گیرد را به شما معرفی می کنیم.
۱. اولین نسل تولید روان کننده با لینگو سولفات کلسیم
یکی از اصلی ترین مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن که تاثیر بسیاری در بهبود خاصیت بتن و مقاومت آن دارد، لیگنو سولفونات کلسیم باشد. این ماده پودری زرد رنگ که از خمیر چوب استخراج شده است، وظیفه باردار کردن ذرات سیمان و پخش آن در بتن را به کمک ذرات حلال خود دارد.
نکته قابل توجهی که در مورد استفاده از لیگنو سولفونات کلسیم وجود دارد این است که باید به میزان مشخصی (بین ۸/.-۳/. درصد وزن سیمان مصرفی) به کار رود تا بتواند روان کننده قابل قبولی را با اسلامپ بالا (۲۱) تولید کند.
۲. صرفه جویی در مصرف آب بتن با نفتالین فرمالدهید
یکی دیگر از مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن، نفتالین فرمالدهید است. این ماده پودری، سرعت حل بالایی در آب دارد و مصرف آب در بتن را به میزان چشمگیری کاهش می دهد. همچنین نفتالین فرمالدهید، می تواند روی عملکرد بتن و مقاومت آن تاثیر بسزایی داشته باشد. به عبارتی علت استفاده از نفتالین فرمالدهید در روان کننده بتن این است که می تواند قدرت چسبندگی مولکول های سیمان را افزایش دهد.
استفاده از این ماده (بصورت ۱-۸/. درصد وزن سیمان مصرفی) کمک می کند بتوانید بتنی با اسلامپ بالا (۱۸) تولید کنید!
۳. ساخت فوق روان کننده برپایه ملامین
یکی از مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن که نقش اساسی در بالابردن کیفیت بتن دارد، ماده ای به نام ملامین است. این ماده پودری سفید رنگ، برای اینکه در تولید روان کننده مورد استفاده قرار بگیرد باید با فرمالدهید و مقدار کمی سدیم بی سولفیت ترکیب شود.
۴. کربوکسیلات، قدرتمند ترین پایه برای تولید ابر روان کننده بتن
در میان انواع مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن، استفاده از ماده کربوکسیلات باعث افزایش خاصیت گیرش و روان شدن بالای بتن می شود. این ماده را می توان به صورت جداگانه و یا همراه نفتالین در تولید روان کننده استفاده کرد. کربوکسیلات نسبت به نفتالین قدرت بیشتری دارد و علاوه بر خاصیت روان کنندگی، روی گیرش بتن تاثیر مثبت می گذارد.
شاید برایتان جالب باشد بدانید، ماده کربوکسیلات شبیه مواد پلیمری دارای دو شاخه اصلی و فرعی است که همین تفاوت در طول شاخه ها منجر به بهبود خواص بتن و کیفیت عملکرد آن می شود.
مزایای درونی استفاده از روان کننده در ساخت بتن
- کاهش حباب سازی
- حفظ و افزایش اسلامپ
- بهبود پمپ پذیری
- عدم خمیر شدگی
- عدم ایجاد ترک زدگی
- جلوگیری از انقباض بتن
مزایای بیرونی استفاده از روان کننده بتن
- افزایش مقاومت و کارایی بتن
- کاهش آب مصرفی سیمان
- کاهش هزینه های ساخت
- سهولت انجام کار
- صرفه جویی در مصرف بتن
نکات مهم در هنگام استفاده از انواع روان کننده بتن
- در هنگام کار با مواد روان کننده، استفاده از دستکش و عینک را فراموش نکنید.
- به دلیل قلیایی بودن مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن، از برخورد مستقیم با چشم و پوست خودداری کنید.
- دقت کنید این مواد آتش زا نیستند اما باقی مانده آن ها بعد از تبخیر می تواند مستعد اشتعال باشد.
- به یاد داشته باشید، میزان استفاده این مواد بسیار مهم است، از همین رو با ابزاری دقیق آن ها را وزن کنید.
کلام آخر، اهمیت استفاده از روان کننده بتن چیست؟
در مواد تشکیل دهنده روان کننده بتن، خواصی وجود دارد که به کمک آن بتن می تواند در ایده آل ترین حالت خود قرار گیرد. روان کننده بتن خاصیت این را دارد که مقاومت و استحکام بتن را در ساخت سازه افزایش دهد بدون اینکه تفاوتی در مقدار سیمان آن ایجاد کند.
به طور کلی روان کننده ها در سه نوع تولید می شوند که تاثیرگذاری آن ها به میزان استفاده از مواد تشکیل دهنده وابسته است. برای آشنایی بیشتر با مباحث مهم ساخت و ساز می توانید به سایت رایان بوک مراجعه کرده و بهترین کتاب ها در این زمینه را با قیمتی مناسب خریداری کنید.
