معرفی رشته مهندسی مکانیک و گرایشات آن
یکی از گزینه های مهم و پرطرفدار، مهندسی مکانیک است. این شاخه با تمرکز روی حرکت اجسام، تولید و تبدیل انرژی، طراحی و ساخت سیستم های حرکتی، کاهش مصرف انرژی و… به عنوان جامع ترین رشته مهندسی و حتی بعضا مادر علوم مهندسی شناخته می شود. اگر تاکنون برای دانلود کتاب های مهندسی مکانیک اقدام کرده باشید، حتما از وابستگی زیاد این رشته به ریاضیات و فیزیک آگاه شده اید. در ادامه توضیحات کامل معرفی رشته مهندسی مکانیک با جزئیات دقیق و شرایط تحصیل در آن در اینجا آمده است.
معرفی رشته مهندسی مکانیک برای تحصیل در دانشگاه
اگر قصد دارید که در مقطع کارشناسی سراغ رشته مهندسی مکانیک بروید، حتما به دنبال توضیحات معرفی رشته مهندسی مکانیک در این مقطع خواهید بود. جزئیات آن در دانشگاه به شرح زیر خواهد بود.
| تعداد واحد درسی در مقطع کارشناسی | ۱۴۰ واحد |
| واحدها به تفکیک دروس |
دروس عمومی: ۲۰ واحد |
| گرایش های مقطع کارشناسی |
طراحی جامدات |
| گرایش های مقطع کارشناسی ارشد |
طراحی کاربردی |
| گرایش های مقطع دکتری |
ساخت و تولید |
| دروس دبیرستانی مهم برای این رشته | درس فیزیک در درجه اول و بعد از آن ریاضیات |
| دروس مهم دانشگاهی مهندسی مکانیک |
طراحی اجزای ۱ و ۲ |
تعریف رشته مهندسی مکانیک
تعاریف مختلفی برای مهندسی مکانیک مطرح شده است؛ اما به طور کلی می توان گفت که این رشته تلاش دارد مفاهیم مکانیکی در فیزیک را به مرحله اجرا برساند. در بیانی ساده تر علم مکانیک مربوط به حرکت شناسی است که در آن مهندسی کردن سازه ها و پدیده های متحرک انجام می شود. منظور از مهندسی یعنی تحلیل، طراحی، ساخت و… که خروجی آن ایجاد طرح های نو در فن شناسی و صنعت است. اجسامی که حرکت می کنند شامل هر چیزی از جمله بدن انسان، خودرو، ماشین های صنعتی، ربات های کارخانه، سیالات و… می باشند.
معرفی گرایش های رشته مهندسی مکانیک
رشته مهندسی مکانیک در مقطع کارشناسی دارای گرایش های طراحی جامدات، حرارت و سیالات و در نهایت ساخت و تولید است. البته در دانشگاه شریف مهندسی دریا نیز ارائه می شود. با وجود اینکه گرایش های مختلف شباهت زیادی با یکدیگر دارند؛ اما در بعضی از دروس تخصصی و نحوه انجام برخی از کارها، باعث ایجاد تفاوت بین آنها می شوند. شرح این شاخه ها را در ادامه مشاهده می نمایید:
۱. گرایش طراحی جامدات
در این گرایش دانشجویان به گونه ای تحصیل می کنند که بتوانند در مراکز صنعتی ماشین آلات مختلف را طراحی کنند. محل فعالیت دانشجویان این گرایش در کارخانه های خودروسازی، ذوب آهن، صنایع نفتی، صنایع غذایی و… است. در این گرایش قابلیت ادامه تحصیل مقاطع ارشد و دکتری را حتی در خارج از کشور وجود دارد.
۲. حرارت و سیالات مهندسی مکانیک
همان طور که از اسم این گرایش مشخص است، دانشجویان این رشته بیشتر روی سیستم های مبدل یا مولد انرژی کار می کنند. بیشتر تمرکز این گرایش تربیت افرادی است که بتوانند در نیروگاه های مختلف مانند برق آبی کار انجام دهند. همچنین برای موتورهای احتراقی نیز قابلیت طراحی، تحلیل و محاسبه دارند. از این رو علاوه بر فعالیت در نیروگاه های مختلف می توانند در کارخانه های خودروسازی نیز فعالیت کنند.
۳. گرایش ساخت و تولید
افراد متخصص در این گرایش می توانند در طراحی و ساخت انواع ماشین آلات و ابزارهای صنعتی فعالیت داشته باشند. این وسایل می توانند در کشاورزی، صنایع هوایی و دفاعی بسیار کاربردی باشند. شیوه تعمیر و نصب این ماشین آلات نیز بخش دیگری از مهارت های این رشته است. این گرایش بیشترین میزان کارهای عملی یا اصطلاحا دست به آچار شدن را دارد.
۴. گرایش مهندسی دریا در مکانیک
علی رغم اینکه رشته مهندسی دریا به صورت مستقل در برخی از دانشگاه های ایران تدریس می شود؛ اما دانشگاه شریف مهندسی دریا (کشتی سازی) را به عنوان یک گرایش از مهندسی مکانیک ارائه می کند. افراد فعال در این رشته می توانند مفاهیم مکانیکی را در صنایع دریایی به کار بگیرند. از جمله این موارد می توانند به طراحی انواع ابزارها و ماشین آلات اسکله، بنادر، کشتی، زیردریایی و… اشاره نمود.
لیست دروس مهندسی مکانیک در دانشگاه
دروس مهندسی مکانیک در چند بخش مختلف عمومی، پایه، اصلی، تخصصی و کارآموزی یا کارگاه تقسیم بندی می شوند. گرایش های مختلف فقط در بخش دروس تخصصی با یکدیگر متفاوت هستند. جزئیات این دروس به شرح زیر است:
دروس عمومی
مجموع این دروس ۲۰ واحد درسی است که در درس های زیر باید آن ها را مطالعه نمایید:
- مبانی نظری اسلام
- انقلاب اسلامی
- تاریخ و تمدن اسلامی
- آشنایی با منابع اسلامی
- اخلاق اسلامی
- ادبیات فارسی
- زبان انگلیسی
- تربیت بدنی ۱
- تربیت بدنی ۲
دروس پایه
دروس پایه شامل مباحث ریاضیات و فیزیک می شوند که در ۲۵ واحد با جزئیات زیر ارائه می شوند:
- ریاضی عمومی ۱
- ریاضی عمومی ۲
- معادلات دیفرانسیل
- برنامه نویسی کامیپوتر
- محاسبات عددی
- فیزیک ۱
- فیزیک ۲
- آزمایشگاه فیزیک ۱
- آزمایشگاه فیزیک ۲
- شیمی عمومی
دروس اصلی
در ۶۱ واحد باید دروس زیر را به عنوان دروس اصلی مطالعه کنید:
- ریاضی مهندسی
- مبانی مهندسی برق ۱
- مبانی مهندسی برق ۲
- نقشه کشی صنعتی ۱
- استاتیک
- دینامیک
- ترمودینامیک ۱
- ترمودینامیک ۲
- علم مواد
- آزمایشگاه ترمودینامیک
- مقاومت مصالح ۱
- مقاومت مصالح ۲
- مکانیک سیالات ۱
- مکانیک سیالات ۲
- آزمایشگاه مکانیک سیالات
- آزمایشگاه مقاومت مصالح
- طراحی اجزاء ۱
- طراحی اجزاء ۲
- انتقال حرارت ۱
- دینامیک ماشین
- ارتعاشات مکانیکی
- آزمایشگاه دینامیک ماشین
دروس تخصصی
به طور کلی دروس تخصصی ۱۲ واحد هستند؛ اما گرایش های مختلف باید دروس متفاوتی را مطالعه نمایند. این دروس به تفکیک گرایش ها به شرح زیر خواهند بود:
۱. طراحی جامدات
- شناخت فلزات صنعتی
- مکانیک شکست مقدماتی
- روش های تولید و کارگاه
- مقاومت مصالح
- پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات
- طراحی مخازن تحت فشار
- درس تخصصی اختیاری ۱
- آزمایشگاه علم مواد
- درس تخصصی اختیاری ۲
- تکنولوژی روش های جوشکاری
- درس تخصصی اختیاری ۳
۲. حرارت و سیالات
- انتقال حرارت ۲
- سوخت و احتراق
- طراحی مبدل های حرارتی
- سیستم های انتقال آب
- طراحی سیستم های تهویه مطبوع
- نیروگاه ها
- توربو ماشین ها
- دینامیک گازها
- موتورهای احتراق داخلی
- کنترل آلودگی محیط زیست
- طراحی سیستم های تبرید و سردخانه
- مقدمه ای بر سیالات محاسباتی
- ماشین های آبی
- کاربرد های انرژی خورشیدی
- آزمایشگاه انتقال حرارت
- آزمایشگاه ماشین های حرارتی
- مکانیک سیالات زیستی
- مهندسی اقیانوس
- دروس تخصصی اختیاری ۱
- دروس تخصصی اختیاری ۲
- دروس تخصصی اختیاری ۳
۳. ساخت و تولید
- تکنولوژی روش های جوشکاری
- آزمایش های غیر مخرب NDT
- روش های تولید و کارگاه
- طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر
- ماشین های کنترل عددی
- پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات
- طراحی و ساخت قید و بست ها و فرامین
- شناخت فلزات صنعتی
- طراحی و ساخت قالب های پرس
- آزمایشگاه علم مواد
- رباتیک و آزمایشگاه
- کارگاه ریخته گری
- سیستم های اندازه گیری و آزمایشگاه
- سیستم های هیدرولیک و نیوماتیک و آزمایشگاه
- دروس تخصصی اختیاری ۱
- دروس تخصصی اختیاری ۲
توانایی های لازم برای تحصیل در این رشته
در صورتی که قصد تحصیل در این رشته را دارید باید مهارت بالایی در ریاضیات و فیزیک داشته باشید. همچنین تسلط به زبان انگلیسی نیز یکی از لازمه های موفقیت در مهندسی مکانیک است. از طرفی افراد در این شاخه باید قدرت تجسم بالایی داشته باشند تا بتوانند در طراحی اجسام سه بعدی موفق شوند. در نهایت کار با نرم افزارهای کامپیوتری مرتبط با این رشته را نیز باید فراگیرند.
درآمد و موقعیت شغلی مهندسی مکانیک
یک مهندس مکانیک امکان فعالیت در مشاغل مختلفی را دارد. شما می توانید به تناسب علاقه، گرایش تحصیلی و توانایی های خود در هریک از حوزه های زیر کار کنید:
- طراحی و ساخت ماشین آلات و قطعات آن ها در بخش های صنعتی، پزشکی، خانگی و…
- طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی مورد نیاز انواع نیروگاه های مولد و مبدل انرژی
- طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم های انتقال و تصفیه آب، صنایع شیمیایی، پالایشگاه های نفتی و…
- طراحی و ساخت تجهیزات و ماشین آلات حوزه حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی شامل انواع آسانسورها، جرثقیل ها و…
- فعالیت در ساخت تجهیزات بازیافت، صنایع غذایی مانند قند و نمک، مصالح ساختمانی مانند سیمان، نساجی و…
- طراحی و ساخت انواع تجهیزات دفاعی
- طراحی، ساخت و تعمیر انواع ربات ها و بازوهای مکانیکی در کارخانه های مختلف
با توجه به شرایط جغرافیایی ایران و البته سیاست های حمایت از تولیدات داخل، تمام موارد مطرح شده داخل ایران نیز بازار کار دارد. همچنین شاید برایتان جالب باشد که بدانید یک مهندس مکانیک می تواند به عنوان یک کارشناس امور فنی در مراکزی همچون بانک، شرکت های نظارتی و بازرسی، شرکت های سرمایه گذاری و بیمه نیز فعالیت داشته باشد.
ادامه تحصیل مهندسی مکانیک در خارج
یکی از مسائل مهمی که در معرفی رشته مهندسی مکانیک مطرح می شود، امکان ادامه تحصیل در خارج از کشور است. افرادی که در این گرایش، می توانند به راحتی برای مقاطع ارشد و دکتری در شاخه های مختلف به خارج از کشور بروند. به طور کلی دانشگاه های معتبری در آمریکا، آلمان، انگلیس، ژاپن، چین و سنگاپور بهترین مقاصد برای تحصیل در این رشته هستند. البته کانادا، ترکیه و استرالیا نیز دانشجویان این رشته را جذب می کنند.
نکات مهم در انتخاب رشته مهندسی مکانیک
قبل از اینکه تصمیم نهایی خود را در رابطه با انتخاب رشته مهندسی مکانیک بگیرید، بهتر است به موارد مهمی توجه داشته باشید که روی انتخاب شما تاثیر گذار هستند. نکات کلیدی درباره این گرایش در اینجا آمده است:
- انتخاب توسط خانم ها: بسیاری از بانوان این سوال را دارند که آیا رشته مهندسی مکانیک برای آنها مناسب است. به طور کلی می توان گفت روحیات مورد نیاز برای رشته مهندسی مکانیک بیشتر در آقایان دیده می شود؛ اما با این وجود برخی از گرایش ها و فعالیت هایی که در امور طراحی و تحلیل دارند، مناسب خانم ها نیز خواهد بود.
- توجه به روحیات: بهتر است محیط های کاری مهندسان مکانیک را مورد بررسی قرار داده و به تناسب روحیات خود وارد این رشته شوید. همچنین با توجه به تفاوت محیط کاری در شاخه های مختلف، در انتخاب گرایش خود نیز دقت داشته باشید.
- تقویت زبان انگلیسی: برای اینکه بتوانید از بهترین منابع رشته مهندسی مکانیک بهره مند شوید، لازم است تسلط خوبی روی زبان انگلیسی داشته باشید.
- انجام کارهای عملی و فنی: یک مهندس مکانیک باید بتواند امور فنی و کارهای عملی را به خوبی انجام دهد. پیشنهاد می کنیم در دوره های مختلف و مرتبط با این حوزه شرکت کنید.
سخن پایانی آشنایی با مهندسی مکانیک
رشته مهندسی مکانیک یکی از رشته های پرطرفدار است که گاها به عنوان مادر علوم مهندسی نیز شناخته می شود. هدف این گرایش، تربیت افرادی است که روی کاربرد علم فیزیک و تمام اجسام متحرک، مطالعه نمایند. این اشیاء شامل بدن انسان، ماشین آلات صنعتی و… می باشد. شما می توانید در این رشته با حوزه های طراحی جامدات، حرارت و سیالات و در نهایت ساخت و تولید تحصیل نمایید. مجموعه رایان بوک به عنوان مرجع تخصصی برای کتاب دانشگاهی و تخصصی است امکان دانلود کتاب های رشته مهندسی مکانیک را برای شما فراهم می کند.
